Развитие кристаллохимии новых фумарольных минералов, открытых в 2014–2024 гг., и их синтетических аналогов
Развитие кристаллохимии новых фумарольных минералов, открытых в 2014–2024 гг., и их синтетических аналогов
Аннотация
Код статьи
S0023476125020022-1
Тип публикации
Статья
Статус публикации
Опубликовано
Авторы
Сийдра О. И.  
Должность: Институт наук о Земле
Аффилиация: Санкт-Петербургский государственный университет
Страницы
189-224
Аннотация
Приведены результаты исследования новых безводных минералов, открытых авторским коллективом на фумаролах вулкана Толбачик (Камчатка) в последнее десятилетие. Рассмотрены условия синтеза аналогов фумарольных минералов и особенности их кристаллохимии. Основное внимание уделено минералам, содержащим сульфатный или ванадатный анион, открытие которых дало начало большим семействам неорганических соединений и материалов с богатой и интересной кристаллохимией. Отдельный раздел посвящен прогрессу в области терморентгенографии эксгаляционных минералов. Описаны несколько необычных топотактических переходов кристалл-в-кристалл, впервые обнаруженных в монокристаллах вергасоваита и алеутита.
Классификатор
Получено
26.04.2025
Всего подписок
0
Всего просмотров
12
Оценка читателей
0.0 (0 голосов)
Цитировать   Скачать pdf

Библиография

1. Главатских С.Ф., Набоко С.И. Постэруптивный метасоматоз и рудообразование. М.: Наука, 1983. 185 с.

2. Федотов С.А. Большое трещинное Толбачинское извержение. Камчатка 1975–1976. М.: Наука, 1984. 637 с.

3. Belousov A., Belousova M., Edwards B. et al. // J. Volcanol. Geotherm. Res. 2015. V. 307. P. 22. https://doi.org/10.1016/j.jvolgeores.2015.06.013

4. Вергасова Л.П., Филатов С.К. // Вулканология и сейсмология. 2012. № 5. С. 3.

5. Вергасова Л.П., Филатов С.К. // Вулканология и сейсмология. 2016. № 2. С. 3.

6. Кривовичев С.В., Филатов С.К., Семенова Т.Ф. // Успехи химии. 1998. Т. 67. С. 155.

7. Пеков И.В., Агаханов А.А., Зубкова Н.В. и др. // Геология и геофизика. 2020. Т. 61. С. 826. https://doi.org/10.15372/GiG2019167

8. Pekov I.V., Koshlyakova N.N., Zubkova N.V. et al. // Eur. J. Mineral. 2018. V. 30. P. 305. https://doi.org/10.1127/ejm/2018/0030-2718

9. Iveson A.A., Humphreys M.C.S., Jenner F.E. et al. // J. Petrol. 2022. V. 63. P. egac087. https://doi.org/10.1093/petrology/egac087

10. Borisov A.S., Siidra O.I., Vlasenko N.S. // Chemie der Erde – Geochem. 2024. V. 84. P. 126179. https://doi.org/10.1016/j.chemer.2024.126179

11. Филатов С.К., Вергасова Л.П. // Мінералогічний журн. 1983. Т. 3. С. 84.

12. Филатов С.K. Высокотемпературная кристаллохимия. Теория, методы и результаты исследований. Л.: Недра, 1990. 288 с.

13. Домнина М.И., Филатов С.К., Зюзюкина И.И., Вергасова Л.П. // Изв. АН СССР. Неорган. материалы. 1986. Т. 22. С. 1992.

14. Krivovichev S.V., Mentré O., Siidra O.I. et al. // Chem. Rev. 2013. V. 113. P. 6459. https://doi.org/10.1021/cr3004696

15. Rousochatzakis I., Richter J., Zinke R., Tsirlin A.A. // Phys. Rev. B. 2015. V. 91. P. 024416. https://doi.org/10.1103/PhysRevB.91.024416

16. Fujihala M., Koorikawa H., Mitsuda S. et al. // J. Phys. Soc. Jpn. 2015. V. 84. P. 073702. https://doi.org/10.7566/JPSJ.84.073702

17. Inosov D.S. // Adv. Phys. 2018. V. 67. P. 149. https://doi.org/10.1080/00018732.2018.1571986

18. Pomjakushin V., Podlesnyak A., Furrer A., Pomjakushina E. // Phys. Rev. B. 2024. V. 109. P. 144409. https://doi.org/10.1103/physrevb.109.144409

19. Vasiliev A., Volkova O., Zvereva E., Markina M. // npj Quant. Mater. 2018. V. 3. P. 18. https://doi.org/10.1038/s41535-018-0090-7

20. Singh S., Neveu A., Jayanthi K. et al. // Dalton Trans. 2022. V. 51. P. 11169. https://doi.org/10.1039/D2DT01830F

21. Gao Y., Zhang H., Liu X.-H. et al. // Adv. Energy Mater. 2021. V. 11. P. 2101751. https://doi.org/10.1002/aenm.202101751

22. Siidra O.I., Nazarchuk E.V., Zaitsev A.N., Vlasenko N.S. // Mineral. Mag. 2020. V. 84. P. 283. https://doi.org/10.1180/mgm.2019.69

23. Siidra O.I., Nazarchuk E.V., Agakhanov A.A. et al. // Mineral. Petrol. 2018. V. 112. P. 123. https://doi.org/10.1007/s00710-017-0520-4

24. Siidra O.I., Nazarchuk E.V., Zaitsev A.N., Shilovskikh V.V. // Mineral. Mag. 2019. V. 84. P. 153. https://doi.org/10.1180/mgm.2019.68

25. Siidra O.I., Nazarchuk E.V., Lukina E.A. et al. // Mineral. Mag. 2018. V. 82. P. 1079. https://doi.org/10.1180/minmag.2017.081.084

26. Borisov A.S., Charkin D.O., Zagidullin K.A. et al. // Acta Cryst. В. 2022. V. 78. P. 499. https://doi.org/10.1107/S2052520622003535

27. Nazarchuk E.V., Siidra O.I., Agakhanov A.A. et al. // Mineral. Mag. 2018. V. 82. P. 1233. https://doi.org/10.1180/minmag.2017.081.089

28. Nekrasova D.O., Siidra O.I., Zaitsev A.N. et al. // Phys. Chem. Mineral. 2021. V. 48. P. 6. https://doi.org/10.1007/s00269-020-01132-4

29. Borisov A.S., Siidra O.I., Kovrugin V.M. et al. // J. Appl. Cryst. 2021. V. 54. P. 237. https://doi.org/10.1107/S1600576720015824

30. Nekrasova D.O., Mentré O., Siidra O.I. et al. // Dalton Trans. 2022. V. 51. P. 7878. https://doi.org/10.1039/D1DT04202E

31. Siidra O.I., Lukina E.A., Nazarchuk E.V. et al. // Mineral. Mag. 2018. V. 82. P. 257. https://doi.org/10.1180/minmag.2017.081.037

32. Kovrugin V.M., Nekrasova D.O., Siidra O.I. et al. // Cryst. Growth Des. 2019. V. 19. P. 1233. https://doi.org/10.1021/acs.cgd.8b01658

33. Siidra O.I., Charkin D.O., Kovrugin V.M., Borisov A.S. // Acta Cryst. В. 2021. V. 77. P. 1003. https://doi.org/10.1107/S2052520621010350

34. Siidra O.I., Nekrasova D.O., Charkin D.O. et al. // Mineral. Mag. 2021. V. 85. P. 831. https://doi.org/10.1180/mgm.2021.73

35. Siidra O., Nekrasova D., Blatova O. et al. // Acta Cryst. В. 2022. V. 78. P. 153. https://doi.org/10.1107/S2052520622000919

36. Siidra O.I., Nazarchuk E.V., Zaitsev A.N. et al. // Eur. J. Mineral. 2017. V. 29. P. 499. https://doi.org/10.1127/ejm/2017/0029-2619

37. Nekrasova D.O., Tsirlin A.A., Colmont M. et al. // Phys. Rev. B. 2020. V. 102. P. 184405. https://doi.org/10.1103/PhysRevB.102.184405

38. Nekrasova D.O., Tsirlin A.A., Colmont M. et al. // Inorg. Chem. 2021. V. 60. P. 18185. https://doi.org/10.1021/acs.inorgchem.1c02808

39. Borisov A.S., Siidra O.I., Pimshin I.D. et al. // Struct. Chem. 2025. https://doi.org/10.1007/s11224-025-02450-5

40. Nazarchuk E.V., Siidra O.I., Nekrasova D.O. et al. // Mineral. Mag. 2020. V. 84. P. 563. https://doi.org/10.1180/mgm.2020.33

41. Борисов А.С., Сийдра О.И., Чаркин Д.О. и др. // Журн. структур. химии. 2024. Т. 65. С. 136344. https://doi.org/10.26902/JSC_id136344

42. Siidra O.I., Nazarchuk E.V., Agakhanov A.A., Polekhovsky Y.S. // Mineral. Mag. 2019. V. 83. P. 847. https://doi.org/10.1180/mgm.2019.42

43. Ginga V.A., Siidra O.I., Tsirlin A.A., Setzer A. // In preparation.

44. Siidra O.I., Nazarchuk E.V., Zaitsev A.N. et al. // Mineral. Mag. 2019. V. 83. P. 749. https://doi.org/10.1180/mgm.2019.41

45. Siidra O.I., Nazarchuk E.V., Pautov L.A. et al. // CNMNC Newsletter 70. Eur. J. Mineral. 2022. V. 34. P. 591. https://doi.org/10.5194/ejm-34-591-2022

46. Siidra O.I., Nazarchuk E.V., Pautov L.A. et al. // CNMNC Newsletter 61. Eur. J. Mineral. 2021. V. 33. P. 299. https://doi.org/10.5194/ejm-33-299-2021

47. Siidra O.I., Nazarchuk E.V., Pautov L.A. et al. // CNMNC Newsletter 64. Eur. J. Mineral. 2022. V. 34. P. 1. https://doi.org/10.5194/ejm-34-1-2022

48. Vergasova L.P., Starova G.L., Krivovichev S.V. et al. // Can. Mineral. 1999. V. 37. P. 911.

49. Ginga V.A., Siidra O.I., Tsirlin A.A., Setzer A. // Inorg. Chem. 2024. V. 63. P. 24573. https://doi.org/10.1021/acs.inorgchem.4c03694

50. Bykova E.Y., Berlepsch P., Kartashov P.M. et al. // Schweiz. Mineral. Petrogr. Mitt. 1998. V. 78. P. 479.

51. Nazarchuk E.V., Siidra O.I., Charkin D.O. et al. // Am. Mineral. 2024. V. 109. P. 471. https://doi.org/10.2138/am-2022-8753

52. Pekov I.V., Zubkova N.V., Zelenski M.E. et al. // Mineral. Mag. 2013. V. 77. P. 107. https://doi.org/10.1180/minmag.2013.077.1.10

53. Siidra O.I., Vladimirova V.A., Tsirlin A.A. et al. // Inorg. Chem. 2020. V. 59. P. 2136. https://doi.org/10.1021/acs.inorgchem.9b02565

54. Giacovazzo C., Scandale E., Scordari F. // Z. Kristallogr. 1976. B. 144. S. 226. https://doi.org/10.1524/zkri.1976.144.16.226

55. Вергасова Л.П., Филатов С.К., Серафимова Е.К., Старова Г.Л. // Докл. АН СССР. 1984. Т. 275. С. 714.

56. Mereiter K. // Neues Jb. Miner. Monat. 1979. S. 182.

57. Siidra O.I., Vergasova L.P., Krivovichev S.V. et al. // Mineral. Mag. 2014. V. 78. P. 1687. https://doi.org/10.1180/minmag.2014.078.7.12

58. Dahmen T., Gruehn R. // Z. Kristallogr. 1993. V. 204. P. 57. https://doi.org/10.1524/zkri.1993.204.12.57

59. Christidis P.C., Rentzeperis P.J. // Z. Kristallogr. 1976. V. 144. P. 341. https://doi.org/10.1524/zkri.1976.144.16.341

60. Abbott R.N. // Am. Mineral. 1984. V. 69. P. 449.

61. Slater P.R., Greaves C. // J. Mater. Chem. 1994. V. 4. P. 1469. https://doi.org/10.1039/JM9940401469

62. Anantharamulu N., Koteswara Rao K., Rambabu G. et al. // J. Mater. Sci. 2011. V. 46. P. 2821. https://doi.org/10.1007/s10853-011-5302-5

63. Wildner M., Giester G. // Mineral. Petrol. 1988. V. 39. P. 201. https://doi.org/10.1007/BF01163035

64. Pekov I.V., Zubkova N.V., Agakhanov A.A. et al. // Eur. J. Mineral. 2017. V. 29. P. 323. https://doi.org/10.1127/ejm/2017/0029-2596

65. Wildner M. // Z. Kristallogr. 1992. V. 202. P. 51. https://doi.org/10.1524/zkri.1992.202.1-2.51

66. Burns P.C., Pluth J.J., Smith J.V. et al. // Am. Mineral. 2000. V. 85. P. 604. https://doi.org/10.2138/am-2000-0424

67. Olmi F., Sabelli C., Trosti-Ferroni R. // Eur. J. Mineral. 1995. V. 7. P. 1331. https://doi.org/10.1127/ejm/7/6/1331

68. Liebau F. Structural Chemistry of Silicates. Structure, Bonding and Classification. Berlin: Springer-Verlag, 1985. 347 p.

69. Hawthorne F.C., Krivovichev S.V., Burns P.C. // Rev. Mineral. Geochem. 2000. V. 40. P. 1. https://doi.org/10.1515/9781501508660-003

70. Вергасова Л.П., Старова Г.Л., Филатов С.К., Ананьев В.В. // Докл. АН СССР. 1998. Т. 359. С. 804.

71. Kornyakov I.V., Vladimirova V.A., Siidra O.I., Krivovichev S.V. // Molecules. 2021. V. 26. P. 1833. https://doi.org/10.3390/molecules26071833

72. Siidra O.I., Vergasova L.P., Kretser Y.L. et al. // Mineral. Mag. 2014. V. 78. P. 1699. https://doi.org/10.1180/minmag.2014.078.7.13

73. Krivovichev S.V., Vergasova L.P., Britvin S.N. et al. // Can. Mineral. 2007. V. 45. P. 921. https://doi.org/10.2113/gscanmin.45.4.921

74. Starova G.L., Krivovichev S.V., Fundamensky V.S., Filatov S.K. // Mineral. Mag. 1997. V. 61. P. 441. https://doi.org/10.1180/minmag.1997.061.406.09

75. Biesner T., Roh S., Pustogow A. et al. // Phys. Rev. B. 2022. V. 105. P. L060410. https://doi.org/10.1103/PhysRevB.105.L060410

76. Siidra O.I., Krivovichev S.V., Armbruster T. et al. // Can. Mineral. 2007. V. 45. P. 445. https://doi.org/10.2113/gscanmin.45.3.445

77. Ginga V.A., Siidra O.I., Firsova V.A. et al. // Phys. Chem. Mineral. 2022. V. 49. P. 38. https://doi.org/10.1007/s00269-022-01213-6

78. Кривовичев С.В., Филатов С.К., Вергасова Л.П. // Зап. Рос. минерал. о-ва. 2015. Т. 144. С. 101.

79. Mills S.J., Kampf A.R., Raudsepp M., Christy A.G. // Mineral. Mag. 2009. V. 73. P. 837. https://doi.org/10.1180/minmag.2009.073.5.837

80. Mills S.J., Nestola F., Kahlenberg V. et al. // Am. Mineral. 2013. V. 98. P. 1966. https://doi.org/10.2138/am.2013.4587

81. Burns P.C., Hawthorne F.C. // Can. Mineral. 1996. V. 34. P. 1089.

82. Гинга В.А. “Кристаллохимия и свойства природных и синтетических ванадатов меди” Дис. ... канд. геол.-мин. наук. СПб.: СПбГУ, 2022.

83. Shannon R.D., Calvo C. // J. Solid State Chem. 1973. V. 6. P. 538. https://doi.org/10.1016/S0022-4596 (73)80012-X

84. Hawthorne F.C., Oberti R. // Rev. Mineral. Geochem. 2007. V. 67. P. 1. https://doi.org/10.1515/9781501508523-002

85. Winiarski M.J., Tran T.T., Chamorro J.R., McQueen T.M. // Inorg. Chem. 2019. V. 58. P. 4328. https://doi.org/10.1021/acs.inorgchem.8b03464

86. Liu C., Chang T., Wang S. et al. // Chem. Mater. 2024. V. 36. P. 9516. https://doi.org/10.1021/acs.chemmater.4c01342

87. Lacroix C., Mendels P., Mila F. Introduction to Frustrated Magnetism: Materials, Experiments, Theory. Berlin: Springer, 2011. 682 p.

88. Effenberger H. // Monatsh. Chem. 1985. V. 116. P. 927. https://doi.org/10.1007/BF00809186

89. Pring A., Gatehouse B.M., Birch W.D. // Am. Mineral. 1990. V. 75. P. 1421.

90. Krivovichev S.V., Filatov S.K., Vergasova L.P. // Mineral. Petrol. 2013. V. 107. P. 235. https://doi.org/10.1007/s00710-012-0238-2

91. Pekov I.V., Britvin S.N., Krivovichev S.V. et al. // Am. Mineral. 2021. V. 106. P. 633. https://doi.org/10.2138/am-2020-7611

92. Nazarchuk E.V., Siidra O.I., Filatov S.K. et al. // Phys. Chem. Mineral. 2023. V. 50. P. 11. https://doi.org/10.1007/s00269-023-01236-7

93. Siidra O.I., Borisov A.S., Lukina E.A. et al. // Phys. Chem. Mineral. 2019. V. 46. P. 403. https://doi.org/10.1007/s00269-018-1011-9

94. Hughes J.M., Hadidiacos C.G. // Am. Mineral. 1985. V. 70. P. 193.

95. Scordari F., Stasi F. // Neues Jb. Miner. Abh. 1990. V. 161. P. 241.

96. Вергасова Л.П., Филатов С.К., Серафимова Е.К., Вараксина Т.В. // Зап. Всесоюз. Минерал. о-ва. 1988. Т. 117. С. 459.

97. Hawthorne F.C., Ferguson R.B. // Acta Cryst. B. 1975. V. 31. P. 1753. https://doi.org/10.1107/S0567740875006048

98. Zelenski M.E., Zubkova N.V., Pekov I.V. et al. // Eur. J. Mineral. 2012. V. 24. P. 749. https://doi.org/10.1127/0935-1221/2012/0024-2221

99. Birnie R.W., Hughes J.M. // Am. Mineral. 1979. V. 64. P. 941.

100. Филатов С.К. // Зап. Всесоюз. Минерал. о-ва. 1982. Т. 116. С. 417.

101. Филатов С.К. // Докл. АH СССР. 1985. Т. 280. С. 369.

102. Aksenov S., Antonov A., Deyneko D. et al. // Acta Cryst. B. 2022. V. 78. P. 61. https://doi.org/10.1107/S2052520621009136

Комментарии

Сообщения не найдены

Написать отзыв
Перевести